Weert kende vroeger een groot aantal stadsmolens. Molens die van groot belang waren voor de groei en de economische ontwikkeling van Weert van dorp tot een plaats met het recht markt te houden. Zo is de geschiedenis van Weert tot in het midden van de twintigste eeuw nauw verbonden met de geschiedenis van de windmolens.

Molens stonden er vooral aan de Westkant van Weert in allerlei soorten en maten. De molenaars op de graanmolens zorgden door het malen van de veldvruchten tot meel dat de bakkers brood voor de inwoners van de stad konden bakken. Ook waren er molens die uit zaden olie wonnen. Olie was vooral nodig voor de verlichting van de huizen. Ook stonden er in Weert enkele schorsmolens voor de leerlooierijen en volmolens die van belang waren voor de lakenindustrie. Vooral de lakenindustrie en lakenhandel was verantwoordelijk voor een grote economische bloei van Weert. De stad bezat zelfs eigen lakenhallen in steden als Amsterdam en Haarlem.

Bovendien stonden er bij Weert al heel vroeg een windmolen en een watermolen. Uit een charter van 21 mei 1295 blijkt dat het Kapittel van Sint Servaas in Maastricht in Weert een aantal rechten en bezittingen had waaronder een molenrecht, een windmolen en een watermolen in Tungelroy. Voor zover bekend is dit het oudst bekende charter in Zuid-Nederland waarin het bestaan van een windmolen is vastgelegd.

Het bestaan van negen molens, zeven door wind aangedreven molens en twee door paarden of ossen aangedreven molens,  is bekend en in het gemeentelijk archief gedocumenteerd. De meeste molens lagen vlak buiten de stadswallen.

Enkele van deze stadsmolens (of de opvolgers van deze molens) kennen zo een geschiedenis van maar liefst enkele eeuwen. Zo bezaten de Heren van Weert later in en rond Weert vier standerdmolens waarvan het bestaan gedocumenteerd is. Twee van deze molens (Binnenmolen en Buitenmolen) staan ingetekend op de bekende kaart van Weert getekend door Jacob van Deventer daterend uit 1565

Van de oudst bekende Weerter stadsmolens is anno 2014 helaas weinig meer in het straatbeeld terug te vinden. Wat nog resteert is een molensteen van de Binnenmolen en de in 2014 teruggeplaatste kollergang van de ros-oliemolen van Kampers.

Ook zijn de resten van de molenromp van de Boonesmolen nog te zien aan de Julianalaan achter het NS station in Weert. De houten standerdmolen van Hushoven werd herbouwd (de huidige Wilhelmus Hubertusmolen) en de Odamolen bestaat nog altijd.

Zes Weerter stadsmolens zijn door de jaren heen dus helemaal uit het straatbeeld verdwenen. Voornamelijk om plaats te maken voor de aanleg van nieuwe wegen en de groei van Weert. Maar molens werden ook gesloopt nadat de molen tijdens een noodweer onherstelbaar was beschadigd. Of gewoon omdat de molenaar geen droge boterham meer kon verdienen.

Vanaf het najaar van 2014 herinnert de reconstructie van de kollergang van de ros-oliemolen van Kampers (1768) aan de Beekpoort aan de verdwenen rol-oliemolen die eeuwenlang in deze omgeving heeft gestaan.

Molenstichting Weerterland heeft, om de herinnering aan de verdwenen stadsmolens vast te houden, een wandelroute langs deze verdwenen Weerter stadsmolens samengesteld: de Kollergang.

De naam Kollergang verwijst naar het koppel maalstenen van de verdwenen ros-oliemolen van Kampers. Dit koppel stenen dat gebruikt werd om olie uit zaden te persen, is bij de sloop van de molen van Kampers in het midden van de vorige eeuw bewaard gebleven. De twee pletstenen stonden enkele decennia in de tuin van Museum De Tiendschuur en zijn in 2014 teruggeplaatst op de historische plek van de oude molen aan de Beekpoort/Penitentenstraat. Van dit punt vertrekt de Kollergang wandelroute langs de verdwenen stadsmolens van Weert.

Op de volgende pagina’s kunt u alle informatie over de verdwenen stadsmolen per molen lezen. Deze informatie is tijdens het lopen van de Kollergang wandeling ook onderweg via QR-codes op te roepen op uw mobiele telefoon. Op de plaats waar vroeger de molens stonden vindt de wandelaar een informatiepaneel met een afbeelding van de molen, de naam van de molen en enkele kerngegevens.

Meer over de molen komt u aan de weet via de QR code waarmee alle wetenswaardigheden over de molen op de mobiele telefoon op te roepen zijn.

De Kollergang wandeling:

De wandeling Kollergang langs de verdwenen stadsmolens van Weert wordt mede mogelijk gemaakt door: 

 

Naar de pagina over de molen van Kampers (Kollergang)

Naar de afzonderlijke pagina’s over de verdwenen molens:

(klik de foto aan en u wordt automatisch doorgeleid naar een pagina met informatie over de betreffende verdwenen stadsmolen. Druk na lezing op Vorige Pagina en u keert terug naar deze pagina)

• Beekpoort/Penitentenstraat: rosoliemolen Kampers

• Oude Hushoverweg/Eindhovenseweg: molen Hushoven

• Suffolkweg: Smeetsmolen

• Sint Rumoldusstraat: rosoliemolen van Van Os

•  Jean Verheggenstraat: Buitenmolen of Rumoldusmolen

• Julianalaan: Boonesmolen

• Stationsstraat: Clercxmolen

• Van Berlostraat: Binnenmolen

---

 

---

 

Wandelfolder langs de verdwenen Weerter stadsmolens

Molenstichting Weerterland heeft ook een wandelfolder langs de verdwenen stadsmolens van Weert samengesteld.

Deze folder Kollergang is verkrijgbaar bij de VVV Weert en een aantal toeristische en recreatieve accommodaties in Weert. Ook ligt de folder bij Hostellerie Munten in Weert